Voor wie in drie dagen tijd een schat aan informatie wil opdoen over het vakgebied financiële planning en door zowel sprekers als deelnemers geïnspireerd wil worden, is een deelname aan het FPA Annual Conference een absolute aanrader. De FPA Annual Conference is het grootste internationale financiële planning event, waaraan ruim 2.000 financieel planners van over de hele wereld deelnemen. Dit jaar opnieuw organiseerden Harry en ik een reis naar Amerika, om precies te zijn naar Chicago waar de conferentie dit jaar plaatsvond, en  Egbert Berkhoff (directeur van NNEK en Fondsenplatform) en financieel planners Pietie Jeelof, Ramón Wernsen en Michael Pessel gingen met ons mee. Ik bespreek graag enkele hoogtepunten en interessante inzichten die deze reis ons heeft opgeleverd.

Much ado about: Behavioral finance

Wat mij erg opviel dit jaar, was de grote aandacht die uitging naar behavioral finance. Want mensen baseren hun financiële beslissingen echt niet alleen op kennis en rede; ook emoties en gedrag zijn daarbij belangrijk. Mensen verschillen namelijk soms fors in de manier waarop ze omgaan met geld en bereid zijn om (financiële) risico’s te nemen / te lopen. Financiële opvoeding, persoonlijkheidskenmerken, sociale omgeving, vaardigheden, gewoontes, situatie,… spelen daarbij allemaal een rol. Hoe maken mensen (financiële) keuzes: met hun hoofd of met hun hart of een combinatie van beide? Sinds Harry en ik in 2001 zijn begonnen als financieel planner, vonden wij het altijd al belangrijk om gevoel en gedrag van onze klanten mee te nemen bij het opstellen van een financieel plan. Ik vond het op zich wel opvallend dat het nu, 17 jaar later, zo hip and happening is in USA.

Eén van de sprekers op de FPA was bijvoorbeeld Dr. Daniel Crosby, een psycholoog, behavioral finance expert en vermogensbeheerder. Ook bijzonder boeiend waren psycholoog en financieel planner, Bradley Klontz, en Derek Lawson, financieel planner, die samen een sessie gaven over de integratie van behavioral finance, financiële psychologie en financiële therapie in de zes stappen van het financiële planning proces. Gaat het daarbij om dat financieel planners eigenlijk ook psychologen zijn? Nee, eerder omgekeerd. Klontz maakt zich namelijk hard dat psychologen bij hun cliënten meer moeten doorvragen over hun financiële situatie. Want heel vaak spelen financiële problemen een rol bij het ontstaan van psychische klachten en kunnen die op hun beurt weer leiden tot slechte financiële beslissingen. Volgens hen verkeren financiële planners in de unieke positie om hun klanten de kennis, tools en processen te bieden om hun financiële stress te verminderen en op die manier ook hun (fysieke en mentale) gezondheid, professioneel functioneren en relaties te verbeteren. Zo ervaar ik het ook.

Onze groep van financiële planners heeft het geluk gehad na afloop van deze sessie nog een tijd na te kunnen praten met Brad én zijn vader, Ted Klontz. Brad en Ted hebben samen verschillende boeken geschreven over dit boeiende onderwerp, zoals “Mind Over Money”, “Facilitating Financial Health” en “Wired For Wealth”. Samen hebben ze ook een driedaagse training rond ‘extensive listening’ ontwikkeld. Wil je je klant écht goed helpen, dan begint het namelijk allemaal bij écht luisteren. Echt, diepgaand luisteren kun je bijvoorbeeld oefenen door een vraag te stellen, goed naar het antwoord te luisteren en dit antwoord vervolgens uit te beelden.

Toekomstvisie: hoe zou het in de toekomst met de economie gaan?

Interessant was ook de bijdrage van Joe Davis, global chief economist bij Vanguard, die naar aanleiding van een schoolproject van zijn 13-jarige dochter samen met zijn team op zoek ging naar een indicator voor de vooruitgang van de wereld. “Is the world getting better”? Dat is geen eenvoudige vraag om te beantwoorden, want hoewel het momenteel wereldwijd goed gaat met de economie, is er ook het groeiende risico van handelsoorlogen, grote inkomensongelijkheid en perioden van (politieke) spanningen. Om te beoordelen wat innovatie en menselijke creativiteit voortstuwt, kwamen Davis en zijn team op het concept van de ‘ideas multiplier’.

Ideeën en innovaties stuwen elkaar verder tot weer veel meer nieuwe ideeën en innovaties. Globalisatie, in de betekenis van een (grensoverschrijdende) uitwisseling van ideeën en kennis, over bedrijven, maatschappijen en culturen heen, is dé bepalende factor voor vooruitgang. Neem het voorbeeld van wetenschapper en politicus Benjamin Franklin; die man was niet alleen maar slim, maar had ook een groot ‘kennisnetwerk’. Getuige daarvan zijn de ruim 5.000 brieven die hij in zijn bezit had met opinies van mensen over de hele wereld over verschillende wetenschappelijke onderwerpen. Gebruik makend van de theorie van de ‘ideas multiplier’ en de analyse van de huidige innovaties met het internet als katalysator in de verspreiding én globalisering van ideeën en innovaties, komen Davis en zijn team tot de conclusie dat het de komende jaren inderdaad beter zal gaan met de wereld.

Ik vind de visie van Davis vooral interessant omdat het op een toegankelijke manier iets heel wetenschappelijk uitlegt. Ik zie hier ook een meerwaarde in voor onze klanten, want vaak stellen zij ons de vraag hoe het met bepaalde beleggingen zal gaan in de toekomst, wat de rentestand zal doen enz. Natuurlijk geeft Davis ons geen glazen bol in handen, maar het geeft wel wat houvast.

Communicatie en vaardigheden: o zo belangrijk

Om als financieel planner je klanten goed van dienst te zijn, zijn goede advies- en communicatievaardigheden noodzakelijk. Wie mij kent, weet dat dit één van mijn absolute overtuigingen is. Ook op de FPA Annual Conference werd het grote belang van goede communicatie met klanten bevestigd. Bijvoorbeeld in de uiteenzetting van Robyn Scott van Second City Works, een adviesorganisatie die bedrijven helpt leren en ontwikkelen dankzij communicatie- en improvisatieworkshops. Eén van de oefeningen die wij ondergingen is luisteren naar je gesprekspartner en je eigen antwoord laten beginnen met ‘ja, maar’, ‘ja, en’ of ‘nee, want’. Het blijft bijzonder om je te realiseren wat woordkeuze voor gevolgen kan hebben voor een gesprek en voor de mogelijkheid om écht contact te maken met je klant. Wanneer je allerlei zogenoemde ‘soft skills’ op een hoger niveau traint, kun je uiteindelijk een beter financieel plan voor je klant maken.

Financiële planning van vrouwen versus mannen

Met enige kritische vooringenomenheid nam ik deel aan de sessie “Do women trust financial advisors” van beleggingsmaatschappij Dimensional.com. De titel impliceert namelijk dat mannen uitgesloten worden en dat het in een soort van “vrouwen van Venus en mannen van Mars”-visie uitmondt. Maar dat werd het niet. Dimensional.com staat bekend om haar ervaring in het omzetten van wetenschappelijk onderzoek in praktische beleggingsoplossingen en de wetenschappelijke onderbouwing ontbrak ook op deze sessie niet.

Want al heb je als financieel planner geen voorkeur om een vrouw dan wel een man te plannen, vrouwen hebben wél andere aandachtspunten, prioriteiten en behoeften en het maakt je als financieel planner alleen maar beter als je hieraan aandacht besteedt. Zo is het een feit dat vrouwen gemiddeld langer leven dan mannen, waardoor de kosten voor hun levensonderhoud langer doorlopen en ze uiteindelijk meer gezondheidskosten zullen krijgen. Een ander feit is dat de carrière van vrouwen -veel vaker dan die van mannen- onderbroken wordt door bijvoorbeeld het stichten van een gezin, maar ook omdat ze (deeltijds) mantelzorger worden voor een naast familielid. Dit betekent dat ze minder tijd hebben om vermogen te vormen en te beheren en dat ze financiële risico’s liever uit de weg gaan. Nog een ander wetenschappelijk feit is dat vrouwen er na een scheiding financieel harder op achteruit gaan en dat er een ‘gender pay gap’ is. Je mag vinden wat je wilt van het ‘glazen plafond’, feit is dat er in het loon van mannen versus vrouwen nog vaak verschillen zitten. Conclusie is dat vrouwen plannen in de praktijk toch echt anders is dan mannen, omdat het leven van vrouwen er écht anders uitziet. Houd je hier rekening mee, dan kun je een beter financieel plan ontwerpen.

In de sessie van Carolyn McClanahan, een arts en financieel planner, ging het overigens ook over het meenemen van gezondheidskosten in een financieel plan. In het Amerikaanse systeem is het natuurlijk erg belangrijk dat financieel planners met hun klanten over hun (toekomstige, eventuele) behoefte aan gezondheidszorg spreken, omdat onvoldoende verzekerd zijn er grote consequenties heeft voor de zorg waarop je aanspraak kunt maken. In Nederland kennen we de Amerikaanse toestanden gelukkig niet, maar ook in ons land moet je opletten als het gaat om de gezondheidszorg. Zo vallen sommige medicijnen buiten de verzekering; ze zijn vaak wel beter, maar ze kosten een flink pak geld, dat je dan wel zelf op tafel moet kunnen leggen. Dit kan voor klanten een dilemma betekenen: ga ik voor de minder goede maar verzekerde (en dus goedkopere) medicijnen of wil ik in mijn leven de financiële mogelijkheid hebben om ook voor duurdere gezondheidszorg te kiezen, als dat nodig is. Chronisch ziek worden, langdurige zorg nodig hebben,… zolang je gezond bent, wil je er liever niet aan (moeten) denken. Maar je hebt het niet allemaal in de hand. Zoiets kan interessant zijn om nu al met je financiële planning klant te bespreken.

Toegevoegde waarde van financiële planners

Wanneer je aan de FPA Annual Conference deelneemt, krijg je echt een boost aan nieuwe inzichten, een bevestiging van je meerwaarde als financieel planner en een lading enthousiasme voor je vak. Wat mij bijvoorbeeld ook opviel, was de grote aanwezigheid van jonge studenten ‘Certified Financial Planner’ vanuit verschillende universiteiten. Op de toespraak over de ‘toegevoegde waarde van de financieel planner’, gegeven door Dave Yeske, een financieel planner sinds 1990 en een professor aan de Ageno School of Business van de Golden Gate University, waren -niet verrassend- veel jonge financiële planning studenten aanwezig. Heel inspirerend was hoe de kennisoverdracht van docent naar studenten en vice versa er aan toe ging en hoe respectvol naar de ‘founders’ van financiële planning werd gerefereerd.
Op de conferentie werd ook een ‘financial planning challenge’ gehouden onder de schoolteams; de top drie teams konden een studiebeurs voor hun school / universiteit winnen. Het enthousiasme en de leergierigheid van deze jonge studenten was echt leuk om te zien en het zou fijn zijn als in Nederland ook meer jonge mensen met financiële planning zouden kunnen kennismaken.

Volgend jaar: FPA Annual Conference in Minneapolis!

Zoals in de inleiding al aangegeven, organiseren Harry en ik al enkele jaren samen de reis naar het FPA Congres in Amerika. We doen dit natuurlijk niet alleen; Harry’s echtgenote Karin Klijn is persoonlijke reisadviseur. Zij heeft ons de gehele logistiek met betrekking tot de reis uit handen genomen en heeft samen met ons invulling gegeven aan het hele reisprogramma voor onze groep.

Want naast de aanwezigheid op de conferentie, willen we zoveel mogelijk uit onze aanwezigheid in de stad halen als we kunnen. Zo hebben we afgelopen reis verschillende highlights van Chicago ontdekt, gewoon door te wandelen maar ook door een architectural boat tour. We hebben op verschillende typische plekken gegeten en gedronken en hebben een prachtige jazzavond beleefd. En ondertussen maar praten over hoe we elk ons vak, financiële planning, beoefenen en elkaar zakelijke en technische vraagstukken voorleggen. We vertrokken op 30 september en kwamen op 6 oktober zeer voldaan en opgeladen weer thuis. Omdat de FPA conferentie zelf pas op 3 oktober begon, was er nog tijd voor onze eigen ‘pre-conferentie’, waarin bedrijfsbezoeken (dit jaar bijvoorbeeld aan Morningstar Inc) afgewisseld werden door informatieve sessies door onze eigen mensen.

Wij weten het in ieder geval al zeker: Minneapolis 2019, count us in! Wil jij ons dan graag (weer) vergezellen? Neem dan gerust contact met ons op! Wij doen dit vanuit onze organisatie Nederlandsche Planners Associatie B.V. zonder winstbejag; onze winst zit puur in het inspirerend netwerken met vakgenoten en het opdoen en uitwisselen van kennis en ervaringen.